ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ : ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ

Aλλαγές που σημειώθηκαν στα χρόνια του Μεσαίωνα:

1.Τι ονομάζουμε «Αγροτική επανάσταση» (χρήση μηχανών, αύξηση παραγωγής, μεταποίηση αγροτικών ειδών, προλεταριοποίηση αγροτών)

2.Τι ονομάζουμε «Βιομηχανική επανάσταση» (επέκταση χρήσης μηχανών, εμπορευματοποίηση παραγωγής, ανάπτυξη εμπορίου (χρήση ατμού), εμφάνιση βαριάς βιομηχανίας (μετάλλων), εμφάνιση μισθωτής εργασίας και ταυτόχρονα δημιουργία αστικής τάξης).

3. Πώς επέδρασε η ανάπτυξη των φυσικών επιστημών (Γαλιλαίος, Νεύτωνας κα) στον τρόπο σκέψης των διανοουμένων της εποχής (διαφωτιστών) ;

4. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του κινήματος του Διαφωτισμού ;

5. Γιατί τα «φυσικά δικαιώματα» αποτέλεσαν «θεμελιώδη πολιτική έννοια του διαφωτισμού»;

6. Τι είναι απολυταρχία , ποια είναι η σχέση της με τη φεουδαρχία και την ύπαρξη μεγάλης γαιοκτησίας. (Το κράτος ανήκει στο βασιλιά . Γύρω από αυτόν οι αυλικοί, ευγενείς (κληρονομικά δικαιώματα), γαιοκτήμονες)

4. Με τα παρακάτω δεδομένα :

1^ο : η Τρίτη τάξη είναι το 98 % του πληθυσμού, ζει σε άθλιες συνθήκες, δουλεύει 12-14 ώρες και αμείβεται ελάχιστα

2^ο : Κάποιοι πλουτίζουν από το εμπόριο, αλλά δεν έχουν καμία πολιτική εξουσία

3^ο : Διαταράσσεται η υφιστάμενη οπτική για το σύμπαν και την κοινωνία (θεοκρατία)

ποιες εξελίξεις αναπόφευκτα προκλήθηκαν στην κοινωνική, πολιτική και γενικότερα ιδεολογική κατάσταση του 19^ου αι. ;

Ερωτήσεις- δραστηριότητες

1. Υπάρχει σήμερα «Τρίτη τάξη» ; σε τι συνθήκες ζει και πως αμείβεται ;

2. Λαμβάνοντας υπόψη την παρακάτω θέση του Διαφωτισμού απαντήστε στην ερώτηση που ακολουθεί:

«…. το κράτος πρέπει να αφήσει την οικονομική δραστηριότητα ελεύθερη (οικονομικός φιλελευθερισμός) , διατύπωση του νόμου προσφοράς-ζήτησης, η οποία θα καθορίζει την παραγωγή, τη διακίνηση και τις τιμές των αγαθών»

Σήμερα η ζήτηση οδηγεί κατ΄ανάγκη και σε μείωση της τιμής ;(βλ. πετρέλαιο)

3. Με βάση τις κωδικοποιημένες απόψεις του κινήματος του Διαφωτισμού για την πολιτική και με τη βοήθεια των πηγών 3,4 απαντήστε στην ερώτηση που ακολουθεί:

-την εξουσία δε μπορεί να ασκεί ο βασιλιάς, αλλά «όλοι» έχουν το δικαίωμα του εκλέγεσθαι και του εκλέγειν. Οι αστοί, επειδή έχουν ανάγκη τη συμμαχία της τρίτης τάξης προβάλλουν καθολικά συμφέροντα. Διάκριση εξουσιών. Ισότητα, ισονομία, ελευθερία λόγου, δικαίωμα ιδιοκτησίας, θεωρία κοινωνικού συμβολαίου.Ο Λαός την ασκεί μέσω αντιπροσώπων (κοινοβουλευτική δημοκρατία ≠ άμεση δημοκρατία αρχαίας Αθήνας

Σήμερα, ο λαός ασκεί την εξουσία και με ποιο τρόπο ;

4. Ποια θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα προέβαλε το κίνημα του Διαφωτισμού ; Σχολιάστε τα. (ανεξιθρησκία, καθολική εκπαίδευση, κατάργηση προνομίων ευγενών, κοινωνική ισότητα)

5.Σε τι είδους ειρήνη αναφέρεται ο Σμιθ στην πηγή 6 ; Πώς αντιλαμβάνεται την εφαρμογή του φιλελευθερισμού ;